Животот во Црквата и животот во светот I

Да не се лажеме – како одминува времето секоја следна генерација ја доживува Црквата како сè подалечна и подалечна. Не зборувам дека жедта на човекот по Бога почнува да се губи – просто разликата на фрекфенциите помеѓу животот во светот и животот во Црквата сè повеќе и повеќе доаѓа до израз. Каде е проблемот? Дали е во современото европско општество – кое до таа мерка се отуѓило од „своите христијански корени“; или, пак, е во неспособноста на црковната институција да се приспособи на „современата динамика на живеење“? Сум ги среќавал и двете формули, па дури во некои моменти – се случувало по малку и да се соживеам со секоја од нив. Но мислам дека ниту едната ниту другата не предлагаат доволно објективно видување на нештата.

Да, современото општество се оддалечува од формите карактеристични за христијанството кои ни се познати од минатото. Сепак, самото тоа се изградува врз фундаментални христијански концепти – и човечката слобода, и човековите права, и рамноправноста, и толеранцијата – се лајт мотиви на христијанската етика. Затоа многу е тешко (и неправилно) тоа општество така „олако“ да се окарактеризира како „безбожничко“…

Од друга страна, врската на сите овие „лајт мотиви“ со суштината на самото христијанство – животот во Христа и Неговата Црква, како крајна цел и смисла на секоја етика – е сериозно нарушена. Поради тоа истите тие мотиви започнуваат да заземаат форми тотално нетипични за христијанскиот начин на гледање на светот и животот. Ќе наведам само неколку примери: чедоморството (абортусот) се гледа како „право на избор“, хомосексуализмот – како израз на човековата слобода и тотално природна (и следствено здрава) работа и т.н. и т.н.

И тука нашето општество стигнува до својот главен етички проблем. Што правиме кога – и јас имам право на живот, ама и ти имаш право на избор?! Кога ќе се изгуби ориентирот, кога ќе се оддалечиме од изворот и суштината на нашата европско-христијанска етика – тогаш веќе имаме ситуација во која се налични две спротивставени и меѓусебно исклучиви „легитимни права“. Од нив, очигледно, само едно може да биде задоволено. Не може „сите да бидат задоволни“.

Тука доаѓаме до еден важен заклучок – нашето земно царство на „човековите права и слободи“ никогаш нема да може да го достигне совршенството: никогаш нема правата на сите да бидат задоволени! За жал, тоа е вавилонската утопија. И ова не го кажувам со некаков „апокалиптичен“ призвук, во духот на теориите за „светските заговори“ и сл. Тоа е историјата на светот, тоа е историјата на Адамовото наследство и неговиот свет без Бога. Како што овој свет и век сам по себе, како создаден од Бога, е добар – така и етиката на човековите права самата по себе е добра. Но кога врската помеѓу светот и Бога ќе биде пресечена, аналогно – кога етиката ќе се еманципира од Бога – тогаш просто го добиваме вавилонскиот синдром.

Така стојат работите со светот. И ако добро се загледаме – немаме никаква нова ситуација! Од Адама до денес е едно и исто – просто формите се менуваат. Каде е сега Црквата тука? И како Црквата треба да постапи – којзнае по кој пат во историјата – да му го врати на светот сеќавањето на Бога?

(продолжува…)