Archive for Октомври, 2022
Заштитено: „Cancel“ на НВО-душегрижништвото
Posted in Христијанска етика и аскетика on Октомври 30, 2022|
Платон ми е помил
Posted in Христијанска етика и аскетика on Октомври 23, 2022| Leave a Comment »

„Вистината ми е мила, ама Платон ми е помил“. Легендата вели дека проф. Ферид Мухиќ во една прилика со овие зборови ја деконструирал славната Аристотелова крилатица пред неговите студенти. Не ми се познати деталите за понатамошниот дискурс на професорот околу ваквиот аланфордовски експеримент, но јас би си дозволил да размислувам во следнава насока:
Љубете ги пријателите повеќе од она што си го замислувате како праведно и вистинито! Зашто, кога Господ рекол „Јас сум (…) вистината“ (Јован 14,6) – не посочил кон некаков систем на тврдења и дефиниции, туку кон Себе Самиот како божествена Личност во која се обединува сето човештво. Затоа, овие зборови следува да се толкуваат преку Христовата двојна заповед за љубовта: „Возљуби Го Господа“ (Матеј 22,37) и „возљуби го својот ближен“ (Матеј 22,39). Ако ревнувањето по „вистината“ резултира со заладување на таа љубов – тогаш нешто со таа „вистина“ или со нашиот однос кон неа не е во ред. Тоа, пак, воопшто не значи да не се конфронтираме за ништо со пријателите. Напротив, треба да се конфронтираме секогаш кога сметаме дека тоа е вистинито и праведно, но притоа цело време да внимаваме што се случува со нашата љубов кон нив. Ако љубовта по конфронтацијата расте – тоа значи дека сме на добар пат. Ако опаѓа, тогаш значи дека пријателството не ни е искрено и не е – вистинито. Едноставно, ако мнозинството пријатели во животот ни се истомисленици треба сериозно да се замислиме по каков пат сме тргнале.
Глобалната криза и Царството Божјо
Posted in Христијанска етика и аскетика on Октомври 10, 2022| Leave a Comment »

Мојот коментар од репортажата на новинарот Мартин Богатиновски објавена во порталот Плусинфо на 07.10.2022.
П. Како да живееме нормално и да бидеме среќни кога постојано стравуваме од евентуален почеток на Трета светска војна, од експлозија на нуклеарна бомба, од пандемијата на корона вирусот и сл.? Преовладува безнадежност и бесцелност, луѓето стануваат депресивни и анксиозни, исплашени. Како овие сите работи и лоши вести и најави влијаат на психолошкото здравје и како да се справиме со стравовите?
О. Прашање е што воопшто значи да се живее „нормално“ и дали би можеле со сигурност да тврдиме дека некогаш сме живееле така? Ако status quo-то на нашето нарушено консумеристичкото секојдневие ни е критериум за нормалност, тогаш имаме сериозен аксиолошки проблем. Во таа смисла, кризата низ која поминуваме може да се покаже како исцелителна. Обземени од светот на комодитетите и непрестаната трка по нив, човекот на нашето време како да ја има заборавено незаобиколната стварност на минливоста и смртта, а со самото тоа и се има помирено со нив. Ние ја загубивме основната христијанска интуиција за тоа дека смртта е непријател со кого нема и не може да има помирување, дека отфрлањето на диктатот на тленоста е императив на аскетското разбирање за животот според светите отци. Животот е тука да ја надмине смртта, да ја остави зад себе поразена и понижена, фрлена во вителот на гнилежот и заборавот. Со други зборови, животот е тука за да остане, а не да се мири со она што неминовно ќе заврши и ќе пропадне. Во основата на кажаното стои незаобиколната и сѐпрегрнувачката стварност на Христовото Воскресение, на неговата победа над смртта извојувана преку самата негова смрт на крстот.
Денешното поколение речиси да го загубило овој аскетски рефлекс, благодарение на кој светите не само што прифаќале, туку и посакувале и се молеле да излезат на мегдан со смртта. Всушност, континуираната криза низ која поминуваме изминативе 2-3 години го нарушува невротичниот баланс на нашата глобална култура. Се наоѓаме во точка во која веќе не можеме да останеме, точка во која мораме да направиме избор. Еден можен пат е оној што го посочувате – да им се предадеме на безнадежноста и бесцелноста. Во таков случај, ќе побрзаме да ги избегнеме сите непријатности, пред сѐ неспокојот и стравот – кои, всушност, имаат функција да ни алармираат дека нешто не е во ред со нашиот однос кон стварноста. Помислата на смртта, вклучително и на можноста човекот да го опустоши светот што од Бога му е доверен, може да ја обнови во нас речиси потполно потиснатата есхатолошка свест, сознанието за тоа дека драмата на светот и историјата неминовно ќе има своја разврска. Она што има почеток мора некогаш и да заврши.
Ова не го кажувам за да внесам дополнителен немир, туку за да потсетам дека христијаните од минатите поколенија исчекувале и посакувале оваа разврска што поскоро да се збидне (1. Сол 1,10; 4,16-17). Уште помалку имам намера да „предвидувам“ што кога ќе се случува – Светото писмо јасно вели дека не го знаеме денот и часот кога ќе дојде Синот Човечки (Матеј 25,13; 1. Сол. 5,1-2). Копнежот по исполнувањето на времето, пак, не доаѓа од некој мрачен деструктивен порив, туку од стремежната љубов по Христа и неговото Воскресение, по неговото Царство кое е отаде времето и светот што го познаваме. Божествената љубов го изгонува стравот од срцето на човекот (1. Јован 4,18). Последниве зборови не служат да нѐ „смират“ и да нѐ „успокојат“, туку напротив, да ја покажат смислата на немирот и неспокојот со чија помош Бог нѐ изведува од дремежот и досадата на баналното „нормално“ и нѐ упатува отаде сите оние нешта што по својата тварна природа ги познаваме и ги искусуваме.