Црквата, „родовата еднаквост“ и општествениот дијалог

На страницата на здружението „Хера“ на 21.03.2023 беше објавен текст насловен како „Реакција: Црквата подалеку од женските права“. Текстот е потпишан од страна на т.н. „Платформа за родова еднаквост“ и се осврнува на трибината „Зошто НЕ за ‘сексуалното образование’ во училиштата“, организирана од фондација Елеуса и одржана во Струмица четири дена порано. Во спорниот текст, Македонската Православна Црква – Охридска Архиепископија отворено е обвинета за „фундаментализам“, „шовинизам“, „ширење мизогинија“, „прогонување“, се етикетира како „опасна за целото општество“ и т.н. И покрај тоа што ваквите квалификации се наполно неосновани и самите претставуваат експлицитен говор на омраза, сепак би било општествено и пастирски неодговорно доколку не им го обрнеме должното внимание. Искуство на Црквата ни вели дека не постојат прашања кои не заслужуваат одговор и затоа ќе се осврнеме на наведеното во текстот во слените неколку точки:

1. Идејата за рамноправноста меѓу мажите и жените потекнува ни повеќе ни помалку од христијанството. Тука, таа не се изведува преку концептот за „родот“ (γένος), кој во класичната европска мисла има сосема поинакво значење, туку преку поимите „суштина“ (οὐσία) и природа (φύσις). Мажот и жената подеднакво ја споделуваат истата човечка суштина и природа и тоа ги прави рамноправни и рамнодостојни.

2. Наспроти постструктуралистичката тенденција кон фрагментирање на стварноста, вклучително и на идентитетската стварност, христијанската концепција за еднаквоста се темели врз идејата за реинтегрирање и обединување на човековото битие и на целиот создаден свет. Оттука, разликата во носечките поими со кои се користат двата дискурси, говорејќи на истата тема, имено рамноправноста меѓу мажите и жените.

3. Неспорни се заложбите на православната Црква за изградба на едно праведно општество, основано врз взаемна доверба меѓу сите добронамерни и конструктивни чинители во него – независно од разликите во светогледите и уверувањата. Обидите тоа да се оспори ќе претпочитаме да му ги припишеме на непознавањето на православната вера и идеолошки втемелените предрасуди кон неа.

4. Неосновано и нецивилизациски е да се настојува на изземање на Црквата од општествениот дијалог по кое било прашање. Секуларниот карактер на државата не може да биде извинување за маргинализацијата на Црквата во општеството кое ни е заедничко на сите. Наместо тоа, потребно е продлабочување на дијалогот, взаемно запознавање и надминување на взаемната недоверба и стравовите.

5. Веројатно постојат прашања околу кои нема да се согласиме. Но, дали е тоа доволна причина за да настојуваме на обвинетите за „неистомислеништво“ да им се попречи пристапот до општествениот дијалог? Токму ваквото делување е „фундаменталистичко“, „загрижувачко и опасно за целото општество“ – секако, доколу говориме за демократско и цивилизирано општество.

6. Доколку некому не му е пријатно што обидите за наложување на родовиот концепт за градење на еднаквоста меѓу мажите и жените се идентификуваат како „идеолошки“ – тогаш нека обрне внимание на претходната точка. Потребата за „истуркување“ на сопствените визии за општеството без дијалог, компромис и по секоја цена, проследено со изолирање на неистомислениците, е типично за идеолошките секти.

7. Во речта на епископот Стобиски Јаков, како претставник на православната Црква на наведената трибина, се наведуваат низа ставови и аргументи. Симптоматично е што авторите на текстот не наоѓаат за потребно да понудат аргументиран одговор на ниту една од критиките упатени кон нив. Наместо тоа, сѐ што прават се сведува на обиди за дискредитирање на соговорникот и недвосмислен говор на омраза.

8. Македонската Православна Црква – Охридска Архиепископија не е само активен учесник во општествениот живот во Македонија, туку таа е пресуден конститутивен и обединувачки фактор. Членови на Телото Христово се и мажите и жените, поради што учеството во општествениот дијалог околу овие прашања претставува нејзин пастирски императив.

9. Покрај родовата интерпретација на рамноправноста меѓу мажите и жените, пред нас стои уште еден предизвик – опасноста од општествена поделба по идеолошка линија. Крајностите на идеолошкиот либерализам и конзервативизам создаваат загрижувачка поларизација во земји кои вообичаено ги земаме како образец. Отворениот општествен дијалог е патот преку кој може да им се застане на патот на поделбите.

Read Full Post »

Магла

Магла. Во неа погледот досега до онаа точка во која предметите и луѓето се губат во сивилото. Зад неа се чини дека веќе ништо нема. Маглата необично нѐ ухушкува, ни дава привид на сигурност. Таа ја намалува осветленоста, ги пригушува боите на нештата што ги гледаме. Кога воздухот ќе се разбистри и маглата ќе се расчисти – ние ги гледаме истите тие нешта, но тие изгледаат состема поинаку. Поинаку се осветлени, имаат полна боја и јасни контури. Што е особено важно, тогаш ги гледаме во контекстот на сите оние други нешта што стоеле прикриени во сивилото. Хоризонтот се проширува и гледаме колку сме малечки – ние и нашиот „велелепен“ свет. Гледаме колку тој свет нема проблем да постои сосема добро и без нас. Оваа помисла може да нѐ вознемири или да нѐ успокои, во зависност од духовниот или животниот став што сме си го усвоиле. Кој доживеал што значат зборовите: „последните ќе бидат први“ (Матеј 19,30), „тој што се понизува, ќе биде издигнат“ (Лука 14,11), „само едно е потребно“ (Лука 10,42), „Божјата сила наполно се покажува во слабоста“ (2. Кор. 12,9) – тој во својата малечкост ќе ја препознае неискажливата сила на Духот Божји во светот и историјата. Зарем не е необично како најсветите подвижници од Житијата говореле за себеси? Тие се доживувале себеси како недостојни за Царството Божјо и поголеми грешници од сите луѓе. Како е можно најдостојните да се гледаат себеси како недостојни, а на грешниците околу себеси не ретко да им укажуваат чест како на светители? Лицемери ли се? Се плашат ли? Сакаат ли да пренесат некоја порака „меѓу редовите“? Би рекол, ништо од сето тоа. Тие едноставно го сведочат она што јасно и бистро го гледаат, имено, сопствената малечкост пред лицето Божјо и светоста на Образот Божји во ближниот. Затоа, на гозбата за која ни говори денешното литургиско Евангелие биле удостоени токму „бедните, слабите, хромите и слепите“ (Лука 14,16-24). Како и митарот (Лука 18,10-14), како жената хананејка (Матеј 15,22-28), како стотникот (Матеј 8,5-13) и тие во светлината на смирението можеле да се израдуваат на незаслужениот дар со кој толку неочекувано биле удостоени. Ниту религиозниот, ниту идеолошкиот ум не можат да ја поимат чудесната сила на Крстот и Воскресението. Таа за нив отсекогаш била и ќе остане да биде ништо друго до „соблазна“ и безумство“ (1. Кор. 1,23).

Read Full Post »

Против идолите

Никогаш не сум имал високо мислење за музиката на Мизар. Ни онаа од старите денови во 80-те, ни од средниот период во 2000-те, а особено не од последниов стадиум во кој се наоѓаат сега. Обично сум си заминувал од нивни фестивалски настапи по 2-3 отсвирени песни. Само еднаш кога вокал им беше Горан Трајкоски успеав да ги ислушам до крај. Би можел да кажам дека тоа беше највисокиот дострел за Мизар и најнискиот за Горан. Категорично не би се согласил дека ова за што расправам тука е „прашање на вкус“ (а, па, за вкусовите, велат, не се расправало). Мизар заслужуваат да бидат предмет на објективна и непристрасна музичка критика, слободна од маалска солидарност и провинцијална колегијалност. Такви критичари, чинам, во Македонија уште нема, или, ако веќе ги има – не стасале да се позанимаваат со Мизар и нивниот мелос. Би ги охрабрил да го сторат тоа час поскоро, бидејќи од хвалоспеви никој не видел многу аир, а посебно не уметноста.

Нејсе, тоа не е нешто за што имам намера јас да елаборирам во оваа пригода. Наместо тоа, би се позанимавал со нешто побитно од прашањето дали музиката на Мизар вреди нешто или не. Имено, би обрнал внимание на симптоматичното уверување дека ако некој е православен, па згора на тоа и свештеник, по default треба да му се допаѓаат и Мизар. Еден “вистински благочестив маж“ треба за нив говори со страхопочит и восхит, по можност простум стоејќи, со вкрстени раце на градите и темен поглед упатен кон далечините. А ако некој се обиде да се пошегува околу што било поврзано со „култниот бенд“ следува веднаш да се укори за таквата „хула“ и „нечестие“ – бидејќи тоа нема како поинаку да се протолкува освен како личен напад и „говор на омраза“…

Бре!

Ми се чини дека волку хиперсензитивни не се ни најревносните поборници за политичката коректност од лево-либералниот идеолошки спектар. Сепак, има една работа што загрижува повеќе од сензитивноста, имено – духот на едно униформно, авторитарно и ексклузивистичко разбирање на православната култура. Примеров со „култните бендови“ е само една манифестација на ваквата матрица, според која некој надворешен облик на поведение се идентификува со нашата претстава за „православието“ до тој степен што личната вера без тој облик не ни изгледа повеќе автентична. Тоа може да се однесува на начинот на кој зборуваме и комуницираме, на музиката што ја почитуваме, на начинот на кој се облекуваме, на световните идеи со кои се согласуваме и т.н. Можноста за какво било критичко расудување се исклучува како „злонамерно“ и „некомпетентно“.

Имам слушнато дека Мизар се јавуваат како бунтовен бенд во 80-те, како луѓе кои не сакаат да се идентификуваат со наметнатите идеолошки стандарди на тоа време. Ако е навистина така, тогаш тоа би било единственото за што со задоволство би им оддал почит. Ако тоа е причината за нивната „култност“, тогаш нема да им ја оспорувам. Но, се прашувам, дали самите тие не се оспоруваат себеси со тоа што се претставуваат како норма за која никој не смее да се пошегува, камо ли да упати критика на нивна сметка?

Read Full Post »

Заштитено: „Cancel“ на НВО-душегрижништвото

Оваа содржина е заштитена со лозинка. За да ја видите, Ве молам внесете ја лозинката подолу:

Лозинка:

Read Full Post »

Платон ми е помил

„Вистината ми е мила, ама Платон ми е помил“. Легендата вели дека проф. Ферид Мухиќ во една прилика со овие зборови ја деконструирал славната Аристотелова крилатица пред неговите студенти. Не ми се познати деталите за понатамошниот дискурс на професорот околу ваквиот аланфордовски експеримент, но јас би си дозволил да размислувам во следнава насока:

Љубете ги пријателите повеќе од она што си го замислувате како праведно и вистинито! Зашто, кога Господ рекол „Јас сум (…) вистината“ (Јован 14,6) – не посочил кон некаков систем на тврдења и дефиниции, туку кон Себе Самиот како божествена Личност во која се обединува сето човештво. Затоа, овие зборови следува да се толкуваат преку Христовата двојна заповед за љубовта: „Возљуби Го Господа“ (Матеј 22,37) и „возљуби го својот ближен“ (Матеј 22,39). Ако ревнувањето по „вистината“ резултира со заладување на таа љубов – тогаш нешто со таа „вистина“ или со нашиот однос кон неа не е во ред. Тоа, пак, воопшто не значи да не се конфронтираме за ништо со пријателите. Напротив, треба да се конфронтираме секогаш кога сметаме дека тоа е вистинито и праведно, но притоа цело време да внимаваме што се случува со нашата љубов кон нив. Ако љубовта по конфронтацијата расте – тоа значи дека сме на добар пат. Ако опаѓа, тогаш значи дека пријателството не ни е искрено и не е – вистинито. Едноставно, ако мнозинството пријатели во животот ни се истомисленици треба сериозно да се замислиме по каков пат сме тргнале.

Read Full Post »

Глобалната криза и Царството Божјо

Мојот коментар од репортажата на новинарот Мартин Богатиновски објавена во порталот Плусинфо на 07.10.2022.

П. Како да живееме нормално и да бидеме среќни кога постојано стравуваме од евентуален почеток на Трета светска војна, од експлозија на нуклеарна бомба, од пандемијата на корона вирусот и сл.? Преовладува безнадежност и бесцелност, луѓето стануваат депресивни и анксиозни, исплашени. Како овие сите работи и лоши вести и најави влијаат на психолошкото здравје и како да се справиме со стравовите?

О. Прашање е што воопшто значи да се живее „нормално“ и дали би можеле со сигурност да тврдиме дека некогаш сме живееле така? Ако status quo-то на нашето нарушено консумеристичкото секојдневие ни е критериум за нормалност, тогаш  имаме сериозен аксиолошки проблем. Во таа смисла, кризата низ која поминуваме може да се покаже како исцелителна. Обземени од светот на комодитетите и непрестаната трка по нив, човекот на нашето време како да ја има заборавено незаобиколната стварност на минливоста и смртта, а со самото тоа и се има помирено со нив. Ние ја загубивме основната христијанска интуиција за тоа дека смртта е непријател со кого нема и не може да има помирување, дека отфрлањето на диктатот на тленоста е императив на аскетското разбирање за животот според светите отци. Животот е тука да ја надмине смртта, да ја остави зад себе поразена и понижена, фрлена во вителот на гнилежот и заборавот. Со други зборови, животот е тука за да остане, а не да се мири со она што неминовно ќе заврши и ќе пропадне. Во основата на кажаното стои незаобиколната и сѐпрегрнувачката стварност на Христовото Воскресение, на неговата победа над смртта извојувана преку самата негова смрт на крстот.

Денешното поколение речиси да го загубило овој аскетски рефлекс, благодарение на кој светите не само што прифаќале, туку и посакувале и се молеле да излезат на мегдан со смртта. Всушност, континуираната криза низ која поминуваме изминативе 2-3 години го нарушува невротичниот баланс на нашата глобална култура. Се наоѓаме во точка во која веќе не можеме да останеме, точка во која мораме да направиме избор. Еден можен пат е оној што го посочувате – да им се предадеме на безнадежноста и бесцелноста. Во таков случај, ќе побрзаме да ги избегнеме сите непријатности, пред сѐ неспокојот и стравот – кои, всушност, имаат функција да ни алармираат дека нешто не е во ред со нашиот однос кон стварноста. Помислата на смртта, вклучително и на можноста човекот да го опустоши светот што од Бога му е доверен, може да ја обнови во нас речиси потполно потиснатата есхатолошка свест, сознанието за тоа дека драмата на светот и историјата неминовно ќе има своја разврска. Она што има почеток мора некогаш и да заврши.

Ова не го кажувам за да внесам дополнителен немир, туку за да потсетам дека христијаните од минатите поколенија исчекувале и посакувале оваа разврска што поскоро да се збидне (1. Сол 1,10; 4,16-17). Уште помалку имам намера да „предвидувам“ што кога ќе се случува – Светото писмо јасно вели дека не го знаеме денот и часот кога ќе дојде Синот Човечки (Матеј 25,13; 1. Сол. 5,1-2). Копнежот по исполнувањето на времето, пак, не доаѓа од некој мрачен деструктивен порив, туку од стремежната љубов по Христа и неговото Воскресение, по неговото Царство кое е отаде времето и светот што го познаваме. Божествената љубов го изгонува стравот од срцето на човекот (1. Јован 4,18). Последниве зборови не служат да нѐ „смират“ и да нѐ „успокојат“, туку напротив, да ја покажат смислата на немирот и неспокојот со чија помош Бог нѐ изведува од дремежот и досадата на баналното „нормално“ и нѐ упатува отаде сите оние нешта што по својата тварна природа ги познаваме и ги искусуваме.

Read Full Post »

Осми септември 2022

Кога утрово се освестив по еднодневната треска, се сетив дека вчера се случија три настани кои заслужуваат внимание. Ќе ги спомнам сите заедно во една објава:

1. Во исонот на празникот што вчера го празнувавме ненаметливо но простум стои духовен хабитус напластен низ генерациите. Ова повлекува два заклучоци. Прво, световните празнувања не се само световни, туку имаат и духовна содржина. Второ, празнувањето на Македонија и „Македонизмот“ се темели врз континуум од настани, движења и идеи векови наназад, а не само врз еден или друг настан од поновата историја. Идејата за споделувањето на даровите Божји и небарањето на своето е начелото од кое започнува словенската христијанска култура и цивилизација. Во житијата на светиот патријарх Фотиј, неговите ученици, сесловенските просветители Кирил и Методиј Солунски, како и нивните ученици, Климент и Наум Охридски се наоѓа клучот за разбирањето на идентитетските апории кои ги соблазнуваат православните словенски народи. Како и тогаш, Македонија има што да сподели со нив, та со збор и со дело да го посведочи заветот што еднаш засекогаш сме го склучиле со троединиот Бог.

2. Потврда дека сме му доследни на заветот Божји се и случувањата од изминатите месеци, кога МПЦ-ОА, не само што стапи во единство со полнотата на православната икумена, туку и беше препознаена и признаена како рамнопоставена сестринска автокефална Црква. Во време на раздори и поделби Бог нѐ повика да послужиме како пример за миротворство, единство и кроткост и ние на тој повик одговоривме подобно на Богомајката – „Нека ми биде според зборовите Твои“ (Лука 1,38). Вчера уште една Црква ја призна автокефалиноста на МПЦ-ОА и го внесе името на нашиот Архиепископ во свештените диптиси. Смирено и трпеливо се молиме и исчекуваме да се исполни времето кога со истата радост ќе нѐ зарадуваат и останатите помесни православни цркви.

3. Веста за смртта на нејзиното величество, кралицата на Англија Елизабета Втора, го окупира медиумскиот простор. Прочитав повеќе написи, од оние со биографски карактер, преку различни политички анализи на нејзиното 70-годишно владение, па сѐ до оние за врските на неговото Величество, кралот Чарлс Трети со православната Црква. Сепак, она што особено ме зачуди беше злорадоста меѓу т.н. „левичарски“ кругови, кои додека светот се збогува со покојната кралица и го поздравува новиот крал на Англија, ја користат можноста да се промовираат себеси со тоа што ќе оцрнат и нагрдат сѐ што е благородно. Горделивоста и цинизмот наместо пороци се промовираат како добродетели, а смирението и кроткоста се жигосуваат како најдолни пороци. Ваквиот светоглед нема ништо заедничко со вековното наследство на европските христијански надроди, меѓу кои сме и ние.

Read Full Post »

Грешките на пописот и верската припадност

Во текот на изминатово деноноќие прочитав повеќе написи кои се обидуваат да ја оправдаат статистичката грешка при утврдувањето на верската припадност на актуелниот попис. За потсетување, станува збор за 242 579 лица кои се попишани под генеричкото име „христијани“, при што нивната вероисповед останува нејасна. Процентуално, станува збор за неверојатни 13,4% од вкупниот број попишани граѓани или приближно 22% од вкупниот број попишани припадници на христијанската религија. По ниту една основа ваквата грешка не може да се занемари.

Главниот аргумент во одбрана на ваквиот резултат е дека „попишувачот не смее да влијае врз одговорите што ги даваат граѓаните, па ако луѓето кажале дека се христијани по религиска припадност, тогаш попишувачот е должен да ги внесе во графата „христијани“. А ако луѓето потенцирале дека се православни христијани или дека се католици христијани, тогаш нивниот одговор ќе отишол во графата „православни“ или „католици“ (…) Ако попишувачите се вмешале во одговорите, тоа значи дека тие влијаеле врз одговорите. А влијаењето подлежи на кривична одговорност“. Ваквото објаснување што вчера го даде директорот на Државниот завод за статистика е невалидно, и тоа по две основи.

Read Full Post »

Недела на страшниот суд

На денешен ден Црквата литургиски си спомнува за последниот Христов Суд. Всушност, оваа недела точно така се именува – Недела на страшниот суд. Ваквото именување на мнозина може да им изгледа необично – зарем зборувањето за „Страшен Суд Господов“ не е нешто што му припаѓа на минатото, на „средниот век“. Всушност, се чини дека некако незабележително сме ја загубиле свеста за тоа дека светот и времето имаат свој почеток и крај, дека постои време кое се вика „последно време“, или како што меѓу теолозите се именува – „есхатон“. Имено, сме ја загубиле есхатолошката свест, која била доминантна во ранохристијанската Црква и која се пројавувала во поедини критични (пресудни) периоди од историјата на човештвото. Всушност, целиот период по Христовото Воскресение е време на исчекување на крајот. Но, тој крај, согласно видувањето на Христијаните, не е некаква „пропаст“ и „разнебитување“ на творението – туку негово конечно завршување, заокружување, исполнување. Христијанското разбирање на последните времиња не е песимистичко. Тоа, пак, не значи дека патот до крајот е лесен. Евангелието ги споредува овие времиња со родилни маки, низ кои времениот живот преминува во живот вечен. Пресвртна точка на ова сфаќање и доживување на историјата е последниот Суд Христов, на кој доброто ќе се раздели од злото, добрите ќе застанат од десната страна на Бога и навистина ќе влезат во вечниот живот. Лошите, пак, ќе застанат од Божјата лева страна и ќе бидат фрлени во вечна пропаст.

Ако ваквото кажување звучи премногу „средновековно“, тогаш еве едно објаснување на овие зборови кое се темели врз богомислието на свети Максим Исповедник (кој, патем, самиот си е асли средновековен автор од VI-VII век). Имено, Бог никого нема да го присили на тоа како да постои во вечноста – дали во блаженство или во страдание. Но, од друга страна, човек нема да може да го промени начинот на постоење што еднаш веќе го утврдил во времето. Едноставно, ако човек го возљубил Бога во овој живот и живеел согласно Неговите заповеди, тогаш за него постојаното присуство на благодатта во Идниот век ќе биде извор на вечно блаженство. Ако ли, пак, во овој живот својата љубовна сила ја насочил кон други работи и постапувал спротивно од благословеното, тогаш за него истото тоа неодминливо присуство на благодатта ќе претставува извор на бескрајно страдание. Богословско-философскиот аргумент за тоа зошто промената веќе не е можна е очигледен – само во времето може да постои промена. Во мигот кога времето ќе го нема – ќе ја нема ниту можноста за промена на начинот на постоење на човекот.

Токму затоа, по вчерашната Задушница и една седмица пред почетокот на Великиот пост секоја година си спомнуваме за последниот Суд, на кој сите неминовно ќе застанеме: богати и сиромашни, моќни и немоќни, познати и анонимни, цареви и слуги – сите еден до друг, на еднаков суд пред праведниот Судија. Секој што ги минува своите земни денови со оваа помисла – го собира највредното богатство што никогаш нема да му се одземе, се овенчува со силата и славата на Царството што не е од овој свет, а неговото име се запишува во книгата на животот која останува во веки.

Read Full Post »

Постмодерната инквизиција

Ми текнува на дијалогот со една учителка од основно далечната 1989 година. Таа не беше мојата учителка по одделенска настава, туку друга, дојдена да го надгледува часот. Зборувавме за убавината и јас го употребив изразот „убава како ангел“. Тогаш, комунистичката просветна работничка крвнички ме опули низ дебелите старечки цвикери и окезена ме коригира нагласувајќи го секој збор: „Но, Милане, нели ние сите денес знаеме дека такви нешта како ангели не-по-сто-јат“? Дете како дете, што да ѝ правам, промрморев некакво „па… добро“ и таа, задоволна што во корен ја сосекла „еретичката“ помисла во мојата мала глава, ме остави на мира. Другите деца, вклучително и тие што веруваа во Бога и одеа во Црква (а имаше такви затоа што меѓу часовите разговаравме на тие теми), така добија до знаење дека треба да си седат мирни и да пазат што зборат и што мислат.

Слично инквизиторско поведение гледам и денес, но на едно друго ниво. На пример, се избира некој постар учебник од пензиониран или умрен автор и се покренува брутална кампања против книгата и составувачите. Толку брутална што никој од колегите не се ни осмелува да изусти збор во нивна одбрана, или барем да спомене дека „применетата сила“ е прекумерна. Во серијата вакви јавни линчови, особено грозен беше оној врз почитуваната проф. Олга Шкариќ, една од основачите на Институтот на кој го заврши својот работен стаж. Уште побрутален беше случајот со сега веќе покојниот проф. Благоја Јанаков, кој резултираше и со судски процес против него. При сето тоа, обилно се користи истата стара формулација: „нели сите ние денес знаеме дека…“. Да, вистина е дека и во старите и во новите учебници може да се најдат содржини кои може да бидат предмет на спор, но прикаската „ние сите денес знаеме…“ – не ѝ е местото во една таква дискусија. Тоа е морализирање од највулгарен вид.

Не треба да збунува тоа што новокомпонираните фарисеи не се религиозни и не се традиционални во конвенционалната смисла на зборот. Наместо тоа, тие до непрепознатливост ги унакажуваат самите либерални идеи на кои се повикуваат, со тоа што ги конзервираат и им ги наложуваат на сите. Кој не сака да прифати – ќе биде маргинализиран, исмеан, поплукан и даден на суд. Со секташки фанатизам се спроведуваат идеолошките агенди, при што се користат „класични“ методи за испадување на „еретички мисли и помисли“. На пример, ако некоја жена се чувствува нелагодно во иста соблекувална или гардероба да ѝ се пресоблекуваат мажи што се „декларираат“ како жени – таа треба да се исмее, да и се покаже колку таа е назадна и затуцана. Кога така „убаво ќе и се затне устата“, тогаш или ќе си седи мирна и ќе си трпи, или ќе им се приклучи на „прогресивните“ и „ослободените“. Да, драги „прогресивни“, „ослободени“ и „разбудени“ пријатели – токму тоа го правите без око да ви трепне.

Од времето кога учев основно поминале бајаги години. Од тогаш повеќе пати сум бил почестен со прашањето: „нели ние сите знаеме денес дека…“. Кога човек ќе ги согледа игрите на моќ што стојат зад таквите и слични прашања и коментари гледа малку поинаку на нештата. Ако нешто на светов навистина нема цена – тоа е слободата, тоа е она нешто во што му наликуваме на Бога, кој нѐ создал по својот образ и подобие. Не смееме да ја ускратуваме слободата и подеднакво не смееме да дозволиме некој таа слобода да ни ја ускрати нам. Вистината се достигнува преку аргументи и личен подвиг во доблеста, а не преку кампањи, слогани, манипулирање, оцрнување и заплашување – кои ја суспендираат слободата на личноста. Но, прашање е дали критериумот нѝ е вистината или нешто друго? Тоа прашање треба секој сам да си го постави и чесно да си го одговори.

Read Full Post »