О, гуде, гуде! Од сега си – РИБА!

Кога ќе се сетам на оној наплив на креативност, кој речиси секогаш се појавува кога треба да се определи начинот на кој православните пости може да се „испоштуваат“ – мислам дека и ренесансните алхемичари можат комотно да ни позавидат. Онаа стара прикаска за претворањето на железото во злато (барем во онаа најбуквална смисла) денес ни изгледа прилично иреално. Но да се претвори посната боранија во риба, а рибата веднаш потоа во прасе – е тоа е совршено реално и кој знае колку пати до сега ни пошло од рака да ја „погодиме формулата“.

Просто не ми се верува колку луѓе се живи убедени дека редот на велигденските пости изгледа отприлика вака: последната (а за поревносните, обично постарите госпоѓи, многу често и првата) седмица „се тера на вода“, после што следува причестување. Што се однесува до оној недефиниран вакум од пет седмици помеѓу – е тука алхемијата влегува во игра. Тие пет седмици, се ем пост (тоа никој не го оспорува) – ама во нив се јаде брате што ќе ти дојде до рака!

Додека живеев во Бугарија успеав да се запознаам и со уште еден сличен, но во секој случај „поумерен“ модел. Таму нема форсирање – прво само на вода (по можност и со тримир во пакет), па после прасетина и на крај пак вода – како кај нас. Таму е некако поискулирано – нема прасетина, нема ни „на вода“ – ама риба, млеко и млечни производи може колку сакаш. Кај ќе ти издржат они сироти без „Витоша“ и „Балкан“ кашкавал, или кисело млекце „На Баба“? А за прасетината не се толку емотивно врзани, така што повеќе им одговара некоја ваква компромисна варијанта…

Сега да ја оставам малце шегата на страна, ама способностите за импровизирање и „вадење“ – дури кога станува збор и за најпростиот и најлесниот подвиг како што е телесниот пост – ни се ненадминливи. Тоа е некаква општо-балканска карактерна црта, која изгледа дека пазарењето си го има зацртано за мерка на сите нешта: да влезеш „гага“ на концерт или претстава, да добиеш некаков-било-каков гратис или попуст („Веро“ е, на пример, преполно затоа што за цех повисок од незнам колку илјади денари даваат гратис – кинески чаши) – тоа ти е вистински успех.

Муабетот ми е дека постот е доброволен подвиг. Никој не нè тера на сила да постиме. Но постот е почетокот на подвигот, тој е меѓу најниските скалила и човек кој сака да да врви по патот на православната вера – нормално е да нагази и на тоа скалило. Па ако веќе нагазува – нека нагази како што е пропишано. Неоспорно е дека спасението ни е гратис (латинското „gratis“ буквално значи „по благодат“), но и ние треба да пуштиме некако рака по тој дар, кој ни се подава „од горе“. За секој кој бар малку ја согледува големината и убавината на тој непроценлив дар – нормално е да срипа и со двете раце да го зграпчи најсилно што може. Ете таков е постот пропишан од Црквата. Тој нè подготвува – заедно со ревносната молитва и самоиспитување, редовното исповедање и причестување – да го зграпчиме дарот на Воскресението, кое ќе го прославиме седум седмици од денес.

Господи и Владыко живота моего…

…очисти мя грешнаго.